Pangu

In Chinese mythologie is de god Pangu (oergrond, diepte) het eerste levende wezen.

In het begin was er niets in het universum behalve een vormeloze kolkende chaos (mist). Deze versmolt in de loop van de tijd tot een ei. In dit ei vormden de twee tegendelen yin en yang samen een perfecte balans en daaruit kwam de god Pangu voort. Pangu, een grote harige figuur, doorbrak de eierschaal met zijn enorme strijdbijl en scheidde daarmee hemel (yang) en aarde(yin) van elkaar. Lichte lucht, Yang qi (Yo Ki in het Japans) steeg op en werd de hemel, en zware, natte lucht, Yin Qi (In Ki in het Japans) daalde neer en werd de aarde. Om ze van elkaar gescheiden te houden stond Pangu tussen beide in terwijl hij de hemel met zijn immense krachten omhoogduwde. Steeds verder en verder duwde hij beide van elkaar (in sommige versies van deze mythe wordt Pangu hierbij geholpen door de vier voornaamste mythische dieren; de Qilin, de Phoenix, de Draak en de Schildpad).

Pangu met in zijn linkerhand Hi, zon, (licht, dag) en in zijn rechterhand Getsu (tsuki), maan.

Toen Pangu zijn werk had gedaan en stierf  werd zijn adem de wind. Zijn stem de donder, zijn linkeroog de zon, zijn rechteroog de maan, zijn zweet de regen, zijn lichaam vormde zich tot de bergen en zijn bloed en tranen tot oceanen en rivieren, zijn spieren vruchtbare grond, zijn gezichtshaar de sterren en de melkweg, zijn harige vacht bossen en wouden,  zijn tanden en botten werden ijzer, steen en mineralen en zijn merg sacrale juwelen (parels, jade), de insecten in zijn vacht werden gedragen door de wind verspreid over het land en de zee en werden dieren en vissen.

Het gaat om een creatie mythe en interessant daarbij is dat Pangu voortkomt uit een ei. De schepper van de wereld en de hemel wordt zelf geschapen. Dat verschilt met de meeste scheppingsmythes, inclusief de bijbel, waar de godheid niet voortkomt uit iets anders, maar er eigenlijk altijd al was.

In de taoistische traditie en de Japanse Shinto traditie (waar ook Aikido toe behoort) zien we oefeningen en rites die bedoeld zijn om hemel en aarde te verenigen. Misshien moet we eigenlijk zelfs spreken van herenigen. De mens wordt gezien als het belangrijkste wezen dat het vermogen heeft die vereniging tot stand te brengen. In Chinese martiale oefeningen vinden we bewegingen die Pangu's scheiding van hemel en aarde of juist de vereniging van beide weerspiegelen. Een goed voorbeeld van het verenigen van hemel en aarde in Aikido is Tenchi nage (hemel en aarde worp). Ook de Jo misogi van Aikido grondlegger Ueshiba Morihei O Sensei staat voor het verenigen van hemel en aarde.  

Interessant detail; de zon ontstaat uit het linkeroog en de maan uit het rechteroog. Zowel in de Chinese als de Japanse cultuur is links een belangrijke zijde die in de regel voor rechts komt. 

Het idee van een ei als oerbegin van de wereld en het leven, en van het Yin-Yang principe in de vorm van eiwit en dooier die in het ei in balans zijn is een uitzonderlijke beeldschets en we zien in latere teksten, zowel in China als Japan (zoals de Nihon gi), dat er nog vaak naar verwezen wordt.
Opvallend is dat Pangu een strijdbijl gebruikt om de schaal van het ei te doorbreken en zo yin en yang, aarde en hemel doet ontstaan. Het doet natuurlijk denken aan de speer die Izanagi en Izanami hanteren om het eerste land te doen ontstaan.

Pangu is niet alleen de schepper van hemel en aarde, maar hij bracht de mensen ook helderheid, licht, inzicht en daarmee geldt hij ook als de grondlegger-schepper van filosofie en wetenschap.

Pangu met zijn strijdbijl

Qinlin

Het mythologische dier Qilin werd op verschillende manieren beschreven, o.a. met paardenhoeven, het uiterlijk van een tijger, met een geschubd lichaam, soms met een hoorn, soms met een soort gewei. Er werd van gezegd dat het over water kon lopen en als het over de grond liep liet het geen sporen na. Ondanks zijn afschrikwekkend uiterlijk is het een dier dat geluk en voorspoed brengt en dat de komst van een bijzondere wijze voorspelt. In latere tijden werd het geassocieerd met een giraffe. 

In Japanse afbeeldingen heeft het dier veel weg van een hert of van een draak met een hertenlichaam en een staart van een os.  

Op zijn Japans wordt de naam van het mythische wezen uitgesproken als kirin. Een bekende Japanse bierbrouwer ontleende er de naam voor zijn bier aan.

Tom Verhoeven

Auvergne, lente 2012