Yagyu had gelezen hoe een Japanse held in de oudheid ooit te
paard een steile heuvel had bestegen. De heuvel was niet ver van zijn
woonplaats en hij besloot eens ter plekke te gaan zien. Het pad was inderdaad
erg steil. Een voetganger zou het
kunnen, op het pad lagen stapstenen. Maar Yagyu’s paard protesteerde toen hij
hem de stenen op probeerde te drijven.
Na enkele vergeefse pogingen besloot Yagyu via een omweg naar de top van
de heuvel te rijden om dan het pad af te dalen. Maar boven aangekomen brieste
zijn paard en weigerde af te dalen. Yagyu zag geen mogelijkheid om het steile
pad te begaan.
Thuisgekomen sprak hij zijn leraar Takuan Soho over zijn
pogingen dezelfde rit te maken als de legendarische held. “Maar”, zo stelde hij,
“het is slechts een verhaal, in werkelijkheid is het niet mogelijk, het pad is
voor een ruiter onbegaanbaar”.
“Integendeel”, sprak Takuan, “het verhaal berust op
werkelijkheid. Het is wel degelijk mogelijk het pad te begaan. Ik zal het je
laten zien”.
Gezamenlijk reden ze de dag erna naar de heuvel. Aan de voet
van de heuvel nam Takuan Yagyu’s paard en leidde het naar de heuvel. Takuan
besteeg het dier en in een rustig maar gestaag tempo beklom hij het pad. Boven
aangekomenkeerde hij zich om. Keek heel even naar beneden naar een verbaasde
Yagyu en daalde vervolgens via dezelfde weg af. Beneden aangekomen reikte hij
Yagyu de teugels van zijn paard, besteeg zijn eigen paard en terwijl hij zijn
paard op de hals klopte zei hij, “Geen ruiter op het paard, geen paard onder de
ruiter”.
De Boeddhistische monnik Takuan Soho en de samurai Yagyu
Munenori hadden een grote filosofische, strategische en technische invloed op
de Japanse krijgskunsten.
 |
| Takuan Soho |
Er bestaat een soort radijs die bij het avondeten gebruikt wordt om het laatste restje eten uit een kom te halen. Deze radijs soort wordt Takuan genoemd en het is de bedoeling dat deze in stilte genuttigd wordt. Een gedicht herinnert hieraan;
Avond eten -
de stilte van de monniken
onderwijl takuan kauwend
Yagyu Munenori is de auteur van de Heiho Kadensho, in het Engels vertaald en verschenen onder de titel “The Sword and the Mind” (vertaling Hiroaki Sato, uitgegeven door Overlook Press).
Teksten die Takuan Soho schreef voor Yagyu Munenori en voor Myamoto Musashi zijn vertaald en gebundeld onder de titel;”The Unfettered Mind, writings of the Zen master to the Swordmaster. (een uitgave van Kodansha International).
“Zen en Aikido” is
een toegankelijk boek over de invloed van Zen op Aikido en gaat vooral in op de
filosofische nalatenschap van Takuan Soho en Yagyu Munenori en de invloed
daarvan op Aikido. Geschreven door
Shigeo Kamata en Kenji Shimizu.
Tom Verhoeven
Auvergne, Herfst 2013.
