Pagina's

zondag 3 november 2013

Takuan Soho; Geen Ruiter, Geen Paard.



Yagyu had gelezen hoe een Japanse held in de oudheid ooit te paard een steile heuvel had bestegen. De heuvel was niet ver van zijn woonplaats en hij besloot eens ter plekke te gaan zien. Het pad was inderdaad erg steil.  Een voetganger zou het kunnen, op het pad lagen stapstenen. Maar Yagyu’s paard protesteerde toen hij hem de stenen op probeerde te drijven.  Na enkele vergeefse pogingen besloot Yagyu via een omweg naar de top van de heuvel te rijden om dan het pad af te dalen. Maar boven aangekomen brieste zijn paard en weigerde af te dalen. Yagyu zag geen mogelijkheid om het steile pad te begaan.
Thuisgekomen sprak hij zijn leraar Takuan Soho over zijn pogingen dezelfde rit te maken als de legendarische held. “Maar”, zo stelde hij, “het is slechts een verhaal, in werkelijkheid is het niet mogelijk, het pad is voor een ruiter onbegaanbaar”.
“Integendeel”, sprak Takuan, “het verhaal berust op werkelijkheid. Het is wel degelijk mogelijk het pad te begaan. Ik zal het je laten zien”.
Gezamenlijk reden ze de dag erna naar de heuvel. Aan de voet van de heuvel nam Takuan Yagyu’s paard en leidde het naar de heuvel. Takuan besteeg het dier en in een rustig maar gestaag tempo beklom hij het pad. Boven aangekomenkeerde hij zich om. Keek heel even naar beneden naar een verbaasde Yagyu en daalde vervolgens via dezelfde weg af. Beneden aangekomen reikte hij Yagyu de teugels van zijn paard, besteeg zijn eigen paard en terwijl hij zijn paard op de hals klopte zei hij, “Geen ruiter op het paard, geen paard onder de ruiter”.
De Boeddhistische monnik Takuan Soho en de samurai Yagyu Munenori hadden een grote filosofische, strategische en technische invloed op de Japanse krijgskunsten.

Takuan Soho

Er bestaat een soort radijs die bij het avondeten gebruikt wordt om het laatste restje eten uit een kom te halen. Deze radijs soort wordt Takuan genoemd en het is de bedoeling dat deze in stilte genuttigd wordt. Een gedicht herinnert hieraan;

Avond eten -
de stilte van de monniken
onderwijl takuan kauwend

Yagyu Munenori is de auteur van de Heiho Kadensho, in het Engels vertaald en verschenen onder de titel “The Sword and the Mind” (vertaling Hiroaki Sato, uitgegeven door Overlook Press).

Teksten die Takuan Soho schreef voor Yagyu Munenori en voor Myamoto Musashi zijn vertaald en gebundeld onder de titel;”The Unfettered Mind, writings of the Zen master to the  Swordmaster. (een uitgave van Kodansha International).

“Zen en Aikido”  is een toegankelijk boek over de invloed van Zen op Aikido en gaat vooral in op de filosofische nalatenschap van Takuan Soho en Yagyu Munenori en de invloed daarvan op Aikido.  Geschreven door Shigeo Kamata en Kenji Shimizu.

Tom Verhoeven

Auvergne, Herfst 2013.