Pagina's

vrijdag 30 november 2012

Andre Nocquet


Boeiend artikel over Andre Nocquet (1914 - 1999), de eerste niet-japanner die als uchideshi werd toegelaten aan de Aikido Aikikai Honbu dojo. 

O Sensei met Andre Nocquet als uke.
Andre Nocquet beoefende aanvankelijk grieks-romeins worstelen. Moshe Feldenkrais, later bekend om zijn Feldenkrais methode,  introduceerde hem in jiu jutsu. Hij kreeg vervolgens les van Mikonosuke Kawaishi. En kwam in aanraking met Tadashi Abe, die hem na enige tijd adviseerde om naar Japan te gaan om daar les te nemen van Aikido grondlegger Ueshiba Morihei O Sensei.

Andre Nocquet verbleef van 1955 tot 1957 in Japan en trainde in de Hombu dojo o.m. met Tamura Nobuyoshi.

Op youtube is een filmpje te bekijken met opname die Andre Nocquet met zijn camera maakte.

http://www.youtube.com/watch?v=4hypG1yeThU

Het artikel en de geluidsopnamen van een interview met hem is terug te vinden op de website van Guillaume Erhard:

http://www.guillaumeerard.com/aikido/articles/109-reflecting-on-the-teaching-of-aikido

Boeken van Andre Nocquet:

 
  • O'Sensei Morihei Ueshiba: Presence and Message (1975) – Oorsprokelijk gepubliceerd als  Présence et Message (1975) en vervolgens vertaald door Robert Cornman in het Engels (1994).



  • Aikido: Heart and Sword (1991) – Oorspronkelijk verschenen in het Frans (1991) met de titel; Le Coeur Épée en in 1996 in vertaling verschenen (uitgave Aiki News). 
Tom Verhoeven
Auvergne, herfst 2012

donderdag 29 november 2012

Aikido - the loving world

Artikel over lesgeven in Aikido aan minder valide mensen in Vietnam.

Het is een mooi voorbeeld van hoe Aikido voorbij gaat aan een fysieke beperking en volop plezier geeft aan de individuele deelnemers. En tegelijkertijd bied Aikido een bijdrage aan een betere en sterkere gemeenschap.  

In tekst en geluid.


http://www.tuoitrenews.vn/cmlink/tuoitrenews/charity/aikido-for-the-disabled-sows-the-seeds-of-humanity-1.92567

Tom Verhoeven
Auvergne, herfst 2012

zaterdag 24 november 2012

Omoto kyo leer en Aikido filosofie



De grondlegger van Aikido heeft in de loop van zijn leven van meerdere mensen les gehad in krijgskunst, filosofie en religie.  De twee mensen die als leraar het duidelijkst hun stempel hebben gezet op Ueshiba O Sensei’s ontwikkeling van zijn eigen Budo methode – die  uiteindelijk bekend zou worden als Aikido, waren respectievelijk Takeda Sokaku en Deguchi Onisaburo.  Takeda zou bekendheid krijgen – vooral door de roem van zijn voornaamste student Ueshiba Morihei - als grondlegger van de Daito Ryu. In de basistechnieken van Aikido is veel van de technieken van Takeda nog steeds zichtbaar.


Onisaburo Deguchi  (1871 – 1948) was de spiritueel leider van de Omoto kyo, een van de grootste Japanse nieuwe Shinto religies.  Hij was daarnaast bekend als schrijver, beoefenaar van Shodo en keramist. Er zijn wereldwijd exposities geweest van zijn keramische werken.
Zijn wereld visie vinden we terug in de boeken die hij heeft geschreven (hij maakte meestal gebruik van een of enkele scribenten) en in andere geschriften zoals gedichten en gecalligrafeerde spreuken.  Het gedachtegoed van Onisaburo Deguchi heeft grote invloed gehad op het denken van O Sensei  en wanneer we kijken naar zijn uitleg over het doel en het wezen van Aikido dan citeert hij soms letterlijk Onisaburo Deguchi.
Dit is een beknopt overzicht van het gedachtegoed van Onisaburo Deguchi.

De drie waarheden die aan Onisaburo Deguchi werden geopenbaard:

Observeer de werkelijke verschijnselen van hemel en aarde en je zult de substantie zie van de ware kami.
Herken het onfeilbare functioneren van alles en je zult de energie zien van de ware kami.
Dring door tot de wezenlijke natuur van alle levende wezens en je zult de geest zien van de ware kami
(deel 3 van de Reikai Monogatari)

Zijn drie waarheden komen er op neer dat je volgens zijn inzicht niet altijd academische kennis of boeken nodig hebt om een basale kennis of ervaring van de kami te hebben: Breng de geest tot rust en observeer hoe hemel, aarde en de natuur  zich ontsluieren en je zult de waarheid inzien.   
De kami beschouwt hij als de alom aanwezige geest van het universum en de mens is de kern van de werkingen van hemel en aarde. Wanneer kami en mens een worden, zal oneindige kracht en gezag zich manifesteren.
In tegenstelling tot het idee dat kami  almachtig en tot alles in staat is, geeft Onisaburo Deguchi hier het beeld van kami die uitsluitend geest is en nog geen glas water zou kunnen verplaatsen. Daarvoor is de hand van de mens nodig. Anders gezegd, de creatieve synergie ontvouwt zich pas als de abstracte entiteit van de kami een wordt met de mens als tastbaar wezen.
De kami heeft een inherent streven naar vrede, goedheid, liefde – naar een hemel op aarde en het wezen dat bij uitstek geschikt is om dit doel mee te verwerkelijken is de mens. Vandaar de mens als de kern van de werkingen van hemel en aarde.  Aikido grondlegger Ueshiba Morihei O Sensei  haalde dit principe aan als hij stelde dat hij de kern of het centrum van het universum was. Dit streven van kami  benadrukt nog eens de verheven missie van de mens op aarde.    

Mitama
In de leer van de Omoto kyo  wordt de naohi mitama van de mens beschreven als deel uit makend van kami sama (God, het goddelijke, het eerste principe).  Verder bestaat het wezen van de mens uit vier aspecten;  Ara mitama, Nigi mitama, Sachi mitama en Kushi mitama.  De nao mitama neemt een centrale plaats in en stuurt de vier verschillende mitama aan. Deguchi vergelijkt het niet toevallig met een wiel  (het herinnert aan het Dharma wiel van het Buddhisme en aan een uitspraak van Lao tse / Roshi) waarbij de Naoni mitama de as vormt en de vier mitama de vier spaken.

Wezen en functie van de mitama
De Naohi mitama is de wezenlijke kern van  het hoogste goed en schoonheid. Naohi mitama weet intuïtief goed van kwaad te onderscheiden en gidst de mens in de juiste richting.
De Ara Mitama, de ruwe geest heeft als essentie Yu, onversaagdheid / roekeloosheid en als functie Shin, bereidwilligheid,  Ka, besluitvaardigheid, Fun, standvastigheid, Ben, ijver en Koku,  zelfbeheersing / voortvarendheid.
Nigi Mitama, de zachte geest heeft als essentie  Shin, sympathie (empathie) en als functie Hei, vrede,  Shu, discipline,  Sei, orde, Chih bestuurlijk vermogen en  Koh gemeeschapszin.
Sachi mitama, de geluk geest heeft als essentie Ai, liefde en als functie Eki, liefdadigheid / het vermogen goed te doen,  Zoh, creativiteit, Sei productiviteit, Ka ontwikkeling en Iku voeding.
Kushi mitama, de wonderlijke geest heeft als essentie Chi wisdom en als functie Koh, vaardigheid, Kan, gevoeligheid, Satsu, observatie, Kaku, gewaar zijn, bewust zijn en Go verlichting.

De intrinsieke eigenschap van elke mitama
De Naohi mitama en de vier andere aspecten hebben als intrinsieke eigenschap  het vermogen en de plicht (wetmatigheid) om hun capaciteiten volledig te benutten en tot volle wasdom te laten komen.
Voor alle duidelijkheid; het gaat niet om een opgelegde plicht of eis, maar om een natuurlijke door kami sama  gegeven eigenschap.   
Tezamen staan ze bekend als Gojo no kairitsu – de plicht van de vijf vermogens.
Naohi mitama heeft als vermogen kaerimiru; zelf onderzoek, zelf reflectie
Ara mitama heeft als vermogen Hajiru;  schaamte
Nigi mitama Kuiru;  berouw hebben
Sachi mitama Osoru; vereren, ontzag hebben voor
Kushi mitama  Satoru;  verlichting (ontwaken)
Deze vijf vermogens worden ook wel gezien als de stadia waar je door gaat op je pad naar verlichting. In je beoefening van Aikido ontkom je niet aan een confrontatie met je zelf – het is de enige manier om te ontdekken waar je werkelijke mogelijkheden liggen en waar je beperkingen.
Dit leidt onvermijdelijk naar het stadium van schaamte voor alle fouten en tekortkomingen.
Het stadium van berouw hebben opent vervolgens weer de mogelijkheid om verder te groeien.
Dit leidt tot ontzag en bewondering voor kennis en vaardigheid die ons inzicht te boven gaan. Daarbij kunnen we denken aan natuurkrachten die we of niet goed begrijpen of waar we totaal geen grip op hebben. Maar ook bijvoorbeeld  aan het vermogen om te helen, de vermogens van de geest, de vermogens van het lichaam,  de schoonheid van een kunstwerk of van muziek.
Het uiteindelijke streven is satori, volledig ontwaken als bij het aanbreken van een nieuwe dag. Dit vormt de kern van de mythe van de zonnegodin Amaterasu die zich verbergt in een grot en de wereld in duister hult.  Het weer tevoorschijn komen van Amaterasu staat voor het bereiken van verlichting.

Het negatieve aspect van de mitama
Er zit echter ook een negatieve kant aan. Als de Naohi en de vier mitama zich om wat voor reden ook niet volledig ontwikkelen, er niet voldaan wordt aan het optimaal toepassen van de intrinsieke eigenschappen,  dan vertonen ze de volgende misvormingen;
Naohi degenereert in Maga-hi;  kwaadaardige ziel / geest
Ara mitama Soh kon;  de ziel /geest van vijandigheid
Nigi mitama Aku kon;   de ziel / geest van verdorvenheid
Sachi mitama  Gyaku kon;   de ziel / geest van opstandigheid
Kushi mitama Kyoh kon;   de ziel / geest van krankzinnigheid 

De geest van  rechtschapenheid
Wanneer de vier mitama zich wel volledig ontwikkelen dan ontstaat de geest van rechtschapenheid en deze uit zich bij de mitama als volgt;
Ara mitama als Dan;  besluitvaardigheid
Nigi Mitama als Sei ;  gelijkheid 
Sachi mitama als Katsu ;  altruisme
Kushimitama  als Sai ;  bekroning, afronding


Waar er rechtschapenheid daar is ook het juist verlangen, het juiste verlangen leidt er toe dat mensen gemotiveerd worden zichzelf te verbeteren. Elk van de Mitama brengt een correct verlangen teweeg:
Ara Mitama – Ju ;  lang leven
Nigi Mitama -  I ; status
Sachi Mitama -  Fu ; welvaart
Kushi Mitama  -  Mei ; faam

De richting van de mitama als schering en inslag
De vier Mitama zijn niet onafhankelijk van elkaar maar zijn op een interactieve manier met elkaar verweven,  zoals de draden in een weefgetouw door schering en inslag kruislings met elkaar verweven worden. Elke Mitama heeft een richting die of schering is of inslag.


Ara Mitama ; richting van schering
Nigi Mitama ; richting van schering
Sachi Mitama ; richting van inslag
Kushi Mitama ; richting van inslag
Wanneer de vier Mitama op deze wijze met elkaar verweven zijn  resulteert dit in de Izunome no mitama, de ware menselijke geest,  die vaak wordt weergegeven door een kruis. Het is deze innerlijke staat die mensen als sinds het begin der tijden hebben nagestreefd.  Het is ook de staat waarin Izu en Mizu (vuur en water) in perfecte harmonie zijn.  Onisaburo Deguchi associeerde Izu no mitama met vaderlijkheid, striktheid en creativiteit en Mizu no mitama met moederlijkheid, liefdevolheid en mededogen . 

http://aikido-auvergne-kumano.blogspot.fr/2012/03/oomoto-great-origin.html

Tom Verhoeven
Auvergne, herfst 2012

zondag 18 november 2012

Schilderij op Ebay

Vanaf komende week staat dit schilderij te koop op Ebay.


Het is 60 x 84 cm groot, inclusief de eenvoudige lijst.

maandag 12 november 2012

Thich Nhat Hanh : Mindfullness

Calligrafie van zen-meester Thich Nath Hanh.
De twee gebruikte kanji (Chinese karakters) zijn voor Kon, ima en Shin, kokoro.
Kon of ima betekent Nu, in de zin van op dit moment en Shin of kokoro betekent hart / geest.
Samen vormen ze het begrip Mindfullness; het ten volle bewust zijn van dit ene moment. 

Zen meester Thich Nhat Hanh

Website van Plum Village in Frankrijk:  http://www.plumvillage.org/


Tom Verhoeven
Auvergne, herst 2012

maandag 5 november 2012

AIKI JOHO - Toma uchi

Dit is een vorm van katate uchi - een slag met de jo waarbij de jo met een enkele hand (katate) wordt vastgehouden. De technieken van Aikido kunnen toegepast worden op een heel korte afstand (chika ma), maar er zijn ook ruim uitgevoerde technieken die bedoeld zijn voor een grote afstand.

Dit is een Aiki jo techniek bedoeld voor een grote afstand (to ma).  Vandaar de naam; Toma uchi. Men tracht met deze slag iemand te bereiken die op een grote afstand staat, wellicht zelfs net buiten bereik. In welk geval men met deze slag de tegenstander even van zich af kan houden om over te kunnen gaan op een tweede slag. Vroeger werd de slag ook wel gebruikt om een menigte mensen schrik aan te jagen en op afstand te houden.

Een oude vergelijking stelt dat je je moet voorstellen dat je voor een riviertje staat en iemand probeert te raken die zich aan de overkant van het water bevind. Als je nu maar ver genoeg naar voren reikt lukt dat je misschien wel, maar je loopt het risico dat je te ver naar voren reikt en in het water valt. Toch is het ook weer niet de bedoeling dat je de slag krampachtig probeert in te houden. Reik zover je kunt, maar behoud je centrum, je balans.

Toma uchi leert je veel over het vinden van de juiste ma ai, over snelheid en beheersing van het wapen. Vooral als partneroefening is het fysiek een pittige oefening.

Begin vanuit chudan kamae.

Of begin vanuit hanmi. In dit voorbeeld met links voor (hidari mae).

Pak de jo bij het uiteinde.



 De linkerhand blijft op dezelfde hoogte, de rechter hand brengt de jo boven het hoofd.
Laat de jo iets zakken, zonder het op de schouders te laten rusten.

Rechterheup en rechterschouder komen naar voren, de jo beschrijft een grote boog in de ruimte.


Vang de jo op in het midden of meer bij de hand.





 De linkerhand beweegt naar het uiteinde in voorbereiding voor de volgende slag, nu met links uitgevoerd.


Tom Verhoeven
Auvergne, herfst 2012

zondag 4 november 2012

Driehoek - Vierkant - Cirkel



 De driehoek, vierkant en cirkel kennen we natuurlijk als mathematische figuren – in de Griekse oudheid beschreven mathematici als Euclides en Pythagoras deze en aanverwante figuren reeds en gaven voorbeelden van het berekenen van een zijde of een hoek van dergelijke figuren.

In Aikido en in Zen wordt er op een andere manier naar deze drie figuren gekeken.  In beiden gaat het meer om een soort schematische of symbolische weergave van de werkelijkheid.  De grondlegger van Aikido, Ueshiba Morihei O Sensei, gebruikte de drie figuren om het doel en de methode van Aikido uit te leggen. Hij baseerde zijn uitleg vooral op Shinto en Boeddhisme. De bekendheid met de drie figuren als Zen-symbolen is tegenwoordig  vooral te danken aan de Zen monnik Sengai. Zijn calligrafie van de in elkaar overlopende driehoek, vierkant en cirkel is ontelbare keren opgenomen in tijdschriften, boeken, documentaires en allerlei andere publicaties.

Cirkel, Driehoek en Vierkant door Sengai
Een Boeddhistische benadering.
In de Westerse traditie staat “verlichting” voor het inzicht dat de mens een rationeel wezen is – een homo sapiens.  In de Boeddhistische traditie is rationele of intellectuele bewustzijn slechts een van de mogelijke vormen van bewustzijn.  Het streven van de boeddhist is gericht op een ander soort verlichting; het inzicht dat het zelf samenvalt met de werkelijkheid, dat het eigen bewustzijn niets anders is dan Boeddha-natuur.  Het principe van de trikaya (drie lichamen) probeert dit verduidelijken:

Nirmanakaya  Getransformeerd of geboren lichaam. Het fysieke lichaam van Boeddha , een menselijke Boeddha, met het lichaam van een mens als ieder ander.   

Sambhogakaya  Het gezegende lichaam, het vreugdevolle lichaam. Het is een spiritueel meer gevorderd lichaam zoals we dat bij een bodhisattva voorstellen. In dit stadium kunnen zich visioenen voordoen of goede gedachten die uiteindelijk kunnen leiden naar Dharmakaya.

Dharmakaya  De belichaming van de Dharma zelf,  Boeddha en dharma zijn een en dezelfde. Het is de ultieme vorm van bewustzijn.

We kunnen dit zien als de drie manifestaties van Boeddha, maar het wordt vooral gebruikt om de drie stadia mee aan te geven die de leerling moet door gaan om tot dit bewustzijn te komen.  Als stadia gezien  zullen budoka het als “shu, ha, ri” en aikidoka het als “gotai no keiko, jutai no keiko en ryutai no keiko”  herkennen.
Bodhidharma (Ta Mo in het Japans) wijst in zijn geschrift Shao Shih Liu Men (Geringe Overwegingen omtrent de zes poorten) echter op een vierde stadium – het stadium waarbij men ook de leer van de Trikaya achter zich laat en daarmee ieder besef van Boeddha en Dharma. Dit stadium heeft zelfs geen aanduiding of naam – zij die het bereiken spreken slechts over de leegte, het niets.  In zijn lessen benadrukt hij het direct wijzen naar de waarheid en het directe inzicht van de leerling en bekritiseert hij in feite elke methode waarbij gebruik gemaakt wordt van sutra, overgeleverde teksten, rituelen, e.d. Dit is sindsdien een belangrijk kenmerk van Zen-Boeddhisme geworden en Bodhidharma wordt beschouwd als de grondlegger van deze Boeddhistische school.

Sengai Gibon (1750 – 1837) was een zen monnik en een fameus beoefenaar van Shodo (de weg van de gepenseelde calligrafie). Zijn verwijzingen naar de betekenis van de calligrafie is tweeledig; de eerste herinnert aan de Tao Te Ching van Lao Tse (Roshi in het Japans):

De cirkel staat voor het oneindige, het is uit het oneindige waar alles uit voortkomt. Het vormt de basis van alles dat leeft.  Toch is het oneindige zelf vormloos.

Mensen beschikken over zintuigen en intellectuele vermogens en verlangen tastbare vormen.
Vandaar de driehoek – de driehoek is het begin van alle vormen.

Uit de driehoek ontstaat eerst het vierkant.
Het vierkant is een verdubbeling van de driehoek.
Dit verdubbelings-proces zet zich eindeloos voort en leidt tot de “tienduizend dingen” (d.w.z. het universum).

De tweede uitleg is een verwijzing naar het Shingon Boeddhisme dat in Japan grote invloed heeft gehad op het gedachtengoed van Shinto en zelfs hier en daar tot een versmelting van beide spirituele paden leidde. De grote schrijnen in Kumano die Ueshiba Morihei O Sensei regelmatig bezocht waren en zijn allen zowel aan een of meer Shinto kami gewijd als aan een of meer verschijningen van Boeddha:

De driehoek staat voor de mens in zijn drie aspecten;  Fysiek, Oraal (of intelectueel) en mentaal (spiritueel).

Het vierkant  staat voor de zichtbare wereld die samengesteld is uit de vier elementen ; aarde, water, vuur en lucht.

De cirkel staat voor de Dharmakaya, het is het ware, het echte, het oorspronkelijke, de vormloze vorm waar alles uit voortkomt en alles weer naar terugkeert, leegte. Het is het symbool voor het eerste element ruimte / hemel / leegte.  Het element staat bekend als Akasha,  dat glanzend en helder betekent.  Het element kennen we daarnaast als ether of als geest. De cirkel als symbool voor Dharmakaya wordt ook geassocieerd met een spiegel; een spiegel is zuiver en schoon en daardoor instaat te weerspiegelen en het bezit wijsheid daar het de werkelijkheid reflecteert in al zijn aspecten zonder te oordelen.

Het boek Gorin no sho (het boek van de vijf ringen) van de samurai Miyamoto Musashi  bestaat uit vijf hoofdstukken die verwijzend naar deze vijf elementen getiteld zijn;  Chi no Maki (het boek van Aarde),  Mizu no Maki (het boek van Water),  Hi no Maki (het boek van Vuur), Kaze no Maki (het boek van de Wind) en Ku no Maki (het boek van Leegte). Zijn concluderende woorden luiden;  In Leegte is er het goede en er is niets kwaads.  Zodra er wijsheid, redelijkheid en de Weg aanwezig zijn, is er Leegte (ku).  

Miyamoto Musashi
Sengai zelf refereerde ook naar de Leegte als ultieme doel met zijn uitspraak; "Mijn spel met penseel en inkt is geen calligrafie , noch is het schilderen. Toch menen onwetende mensen ten onrechte; dit is calligrafie, dit is schilderen".

Over O Sensei’s benadering van de drie mathematische figuren later meer. Voor nu is het belangrijk om te beseffen dat geen van de hier bovengenoemde beschrijvingen hem vreemd waren.  Hij groeide op met de spirituele zienswijzen van o.m. Zen- en Shingon Boeddhisme, Shinto en Taoisme, met Shugendo en shamanisme en met de leer van het Neo Confucianisme.

Tom Verhoeven
Auvergne, herfst 2012 
  

 

zaterdag 3 november 2012

Facebook

De blog Schetsen vanuit het land van de Averni heeft nu ook een eigen Facebook-pagina:


http://www.facebook.com/HetLandVanDeAverni

De blog omvat vooral teksten over filosofie, natuur, geschiedenis, literatuur en recente ervaringen opgedaan in France en elders.

Tom Verhoeven
Auvergne, herfst 2012