“Als een tegenstander op je afkomt, treedt hem dan tegemoet
en groet hem.
Wil hij zich terugtrekken, stuur hem dan op weg.”
Ueshiba Morihei O Sensei
De Boekrol van de Tijger – het geheim van Budo
Ik was nog niet zo heel lang bezig met mijn zoektocht naar
het principe van Aiki toen ik voor het eerst hoorde van een geheimzinnige
boekrol waarin het geheim van Aiki onthuld werd. Het stond bekend als Tora no Maki, de Boekrol
van de Tijger en gedurende eeuwen werd de tekst slechtst onthuld aan enkele bevoorrechte
samurai. Aikido grondlegger Ueshiba Morihei O Sensei beschikte over een
exemplaar van deze mysterieuze boekrol en het was een van zijn favoriete
teksten, waaruit hij veelvuldig citeerde tijdens zijn lessen.
Sommige van zijn leerlingen, zoals Tamura sensei, citeerden
op hun beurt zo nu en dan delen van de tekst tijdens Aikido stages in Europa en
Amerika. Dit bleek overigens lang niet altijd gewaardeerd te worden door de
aanwezige aikidoka; ik ben bij meerdere Aikido stages aanwezig geweest waar
mensen bij de uitleg over de Boekrol van de Tijger zelfs van de mat afliepen.
Het bleek dat deze mensen wel de technieken van Aikido wilden beoefenen, maar
zich niet met de diepere bedoelingen van Aikido wilden bezig houden. Soms waren
de reacties ook wat lacherig, vooral bij het horen van wat voor oningewijden moet klinken als eenvoudige
rekensommetjes.
In Japan werd de Boekrol van de Tijger door beoefenaars van
Aikido en van andere Budo altijd zeer gewaardeerd en bewonderd. Juist door zijn
eenvoud is het een bijzondere en diepe uitleg over Aiki als strategie en
spirituele houding.
Fragmenten van de Boekrol van de Tijger werden in de loop
der tijd door meerdere meesters in de kunst van Budo geciteerd in hun boeken of
nagelaten geschriften.
De volledige titel van de tekst luidt “ Boekrol van de Tijger – het geheim van Budo” en het is geschreven
door de legendarische samurai Kiichi Hogen. Hij leefde in de Ichijo Horikawa
omgeving van Kyoto en hij staat bekend als een leraar in de principes van Yin
en Yang, een meester in de krijgskunsten en als academicus. Hij was de
grondlegger van de Kyo Ryu, ook wel bekend als de Horikawa Ryu schermschool. Het
is de stijl van zwaardvechten waarin ondermeer Minamoto Yoshitsune
(Ushiwakamaru) geschoold was.
De vertaling van de tekst in het engels is van Shigenobu
Okumura sensei.
Boekrol van de Tijger - Tora no Maki
Indien benaderd, groet
Indien verlaten, stuur weg
Indien geconfronteerd, harmoniseer.
Vijf en Vijf is Tien.
Twee en Acht is Tien.
Een en negen is tien.
Geef hier gevolg aan en harmoniseer
Observeer het ware en het valse
Ken het ongekende
Het grote eindigt de weg
Het kleine bijt in het stof
Leven en dood beslaan een moment
Leg je nergens aan vast
Op dat moment van verandering
Kiichi Hogen
De tekst laat een sterke taoïstische invloed zien. De nadruk
ligt op het streven naar harmonie in plaats van de confrontatie aan te willen gaan.
De sommen duiden op meegeven om te kunnen overwinnen. In plaats van te stoppen
of te verweren voegt men iets toe aan de aanval om het te complementeren. In
het Japans is de tekst hier interessanter – het karakter voor tien wordt geschreven
als een kruis en meestal uitgesproken als yu, maar kan ook uitgesproken worden
als to; en dat klinkt als do (michi). Anders gezegd; pas indien men tracht te
harmoniseren met de ander kan men zeggen dat men de ware tao (do, michi) volgt.
De aanwijzing dat je je geest niet moet vast zetten
herinnert aan de uitleg van zeventiende eeuwse Zen-monnik Takuan soho daarover.
Het is een aanwijzing die menige aikidoka regelmatig te horen krijgt. Het
vastzetten van de geest belemmert het vermogen om mee te gaan met elke
verandering.
De Boekrol van de Tijger is een klassieke beschrijving van
het principe Aiki en de weg van Aiki (Aiki no Michi), het loont om het goed te bestuderen.
Tom Verhoeven
Dojo cho
Auvergne, herfst 2011
Geen opmerkingen:
Een reactie posten