De lessen van Hemel en Aarde

De lessen van Hemel (ten) en Aarde (chi) tonen zich in de beoefening van Aikido.

Op het moment dat iemand probeert aan je te trekken is het van belang dat je eerst de ander wordt en de gedachte van de ander initieert.  Naarmate men vordert in Aikido wordt het mogelijk om de leegte die de ander voor zich aanvoelt te vullen en de suki (zwakke plek, opening) te ontdekken voor de ander dat doet. Budo is in wezen de daad van het zien van dergelijke openingen.

Het ware Budo, Aikido, elimineert niet alleen de vijand, maar verwijdert de relativerende geest van de andere om er vervolgens mee te harmoniseren. Dit moet vrijwillig door de ander gedaan worden en kan dus niet geforceerd worden. Om die reden zou men door dagelijkse oefening een geest moeten oefenen die harmonieuze eenheid met alles in de wereld zoekt.

Op het moment dat iemand probeert je hand te pakken, leidt hem dan met een hand die beweegt alsof je daarmee zijn linkervoet probeert weg te trekken en breng hem verder naar beneden door hem bij de nek te pakken.

Er zullen momenten zijn dat je overweldigd wordt door de lessen van de weg. Het is op dat soort momenten van belang dat men met de geest van een beginner (shoshinsha) de training (keiko) voortzet. Maar misschien belangrijker nog is het om je dan de universele waarheid te realiseren dat alle Budo de demonstratie zijn van de lessen van de Hemel, zowel tijdens je training als in het dagelijks leven.   

Als je bijvoorbeeld omringd wordt door een onnoembaar aantal yari (speren), beschouw ze dan als een enkele aanvaller. Proberen  achter een boom of een paal te schuilen, zoals dat in vroeger tijden werd gedaan, is een heel andere kwestie. The veiligste plek is achter de geest van de geweldpleger, achter de punt van de naderende yari, waar je door toepassing van het principe Irimi Tenkan de agressie kunt wegnemen.

Zelfs al ben je omringd aan alle zijden is het nodig de ander te boven te komen door dit zelfde Irimi Tenkan principe.

Het is daarom belangrijk om je aan dit principe te houden en het te leren toe te passen door middel van oefening.

Denk aan velen als aan een, denk aan een als aan velen. Gebruik het ene om het oneindige te raken en oefen zonder enige suki (opening) te bieden. Ook dit is belangrijk.

Ueshiba Morihei O Sensei (vertaling uit het engels; Tom Verhoeven)

Toelichting

In het moderne Aikido zoals dat tegenwoordig wereldwijd geoefend wordt geld de methode van de Aikikai Hombu Dojo als de basis en de norm. In deze methode draait het vooral om het oefenen van basistechnieken die een vastgelegde vorm hebben. Voor elk kyu-examen wordt de correcte uitvoering vereist van een reeks van basistechnieken. Na vijf kyu-examens wordt men geacht de basistechnieken van Aikido in grote lijnen wel onder de knie te hebben. Voor de daarop volgende dan-examens geldt dan vooral dat men de technieken niet alleen foutloos, maar ook in een hoger tempo moet kunnen uitvoeren. Het principe Aiki is in de beoefening van deze vormen nagenoeg verdwenen.

Van O Sensei is algemeen bekend dat hij niets moest weten van vaste vormen en vastgelegde basistechnieken. En ook hier heeft hij het niet over vaste vormen. Hij beschrijft twee verschillende situaties; een waarbij iemand aan je arm trekt en een waarbij iemand op je afkomt. Om accuraat te kunnen reageren is het belangrijk te leren aanvoelen waar de opening gaat ontstaan en wel voordat de ander dat door heeft (Aiki). Dat maakt Aikido tot een oefening van de geest. Om de geest (de intentie) van de ander te voorvoelen is het nodig dat men zich bewust is van hoe de eigen geest functioneert. Het bewust aanvoelen van en richting geven aan de geest ( intentie) van de ander is niet een vaardigheid die je kunt aan of uitzetten. Het is iets dat je dagelijks oefent en toepast in het dagelijks leven. Het uit zich ondermeer in wellevend gedrag. Goede manieren tonen duidt er immers op dat men harmoniseert met de ander. Hoffelijkheid is daarom een eigenschap van een echte krijger, onbeleefd gedrag is dat niet. Onbeleefd gedrag duidt er op dat men tegen de stroom in wil gaan (een vorm van Muri) en dat men bereid is een conflict aan te gaan. Het is gedrag dat tegen de principes van Aikido in gaat.

O Sensei maakt daarom geen onderscheid tussen Aikido op de mat en Aikido in het dagelijkse leven. Het maakt allemaal deel uit van dezelfde universele waarheid, van dezelfde lessen van Hemel en Aarde die we trachten te begrijpen en toe te passen.

Tom Verhoeven

Dojo cho

Auvergne,   herfst  2011