Het woord suki is
te vertalen met ondermeer; doorzien, transparant, het open laten van een
opening of ruimte. Een mooi beeld er van is een deur die op een kier staat waar
een streep zonlicht door heen valt.
Het komt er op
neer dat je over het vermogen beschikt om de intentie van de ander te doorzien,
dat je bij elke aanval de zwakke plek ziet – de opening om zelf toe te kunnen
slaan. Op een nog hoger niveau staat het ontlokken van de suki. Dit betekent
dat je niet alleen in staat bent de intentie van de ander te doorzien maar deze
ook kan sturen. In dat geval is er echt sprake van Aiki.
Het is belangrijk
om in te zien dat dit laatste niet een kwestie van techniek is. Het is geen
truc en evenmin gaat het om een intellectueel begrijpen van een principe. Het
gaat om geestelijke groei en om wat O Sensei noemde; masakatsu agatsu, het
overwinnen van je zelf. Het is dit zelf, dit ego dat wil winnen van de ander,
dat wil domineren, dat de beste wil zijn, dat als enige op het hoogste podium
wil staan, dat applaus wil krijgen omdat hij de kampioen is, dat is wat je
weerhoudt om geestelijk te groeien. In Aikido uit zich dat vaak in onnodig
weerstand bieden of geforceerd een techniek overnemen.
Je zou eigenlijk
kunnen verwachten dat als een krijgskunst gaat over spierkracht en
lichaamsgewicht de sterkste en zwaarste over het algemeen zal winnen. Om de
logica daarvan in te zien hoef je maar om je heen te kijken, het is niet nodig
om Aikido te gaan beoefenen om daar achter te komen. Het is ook geen nieuw
idee, het is een gegeven waar de mensheid al eeuwen, zo niet millenia een
oplossing voor heeft proberen te zoeken. Er zijn dan ook wereldwijd meerdere
krijgskunsten te vinden die voortkomen uit een zoektocht naar de mogelijkheid
dat een “zwakkere” partij, maar voorzien van bijzondere kwaliteiten, kon
overwinnen van een “sterkere” partij omdat die dezelfde kwaliteiten ontbeerde.
Iemand die een beter wapen, een betere strategie of een beter begrip van een
principe had, was duidelijk in het voordeel van iemand die alleen maar sterk
was of alleen maar in de meerderheid.
Aikido is een
voorbeeld van wat wel een “innerlijke” krijgskunst genoemd wordt. Het gaat in
de beoefening van Aikido niet om kracht of om alsmaar fysiek sterker worden,
het gaat niet om snelheid als zodanig of om lenigheid. Essentieel is het vinden
van een eenheid in de wisselwerking van Tai – Shin – Ki (lichaam, geest, adem),
een connectie met Ten en Chi (hemel en aarde) en zoals O Sensei benadrukte een
connectie met Kami sama (de goden, de natuur).
De manier van
trainen bepaald al welke richting je opgaat. Gaat het om een fysieke training
dan ontwikkel je meer spierkracht, snelheid of uithoudingsvermogen, in Aikido
gebeurt dit op een heel natuurlijke manier, maar het heeft geen waarde op
zichzelf. Gaat het om intellectuele bekwaming dan vergaar je kennis en de
vaardigheid om dit toe te passen. Om Aikido goed te begrijpen is enige studie
en verdieping in de geschiedenis en filosofie van Budo onontbeerlijk. Mentale, contemplatieve oefening gaat over het
ervaren van de juiste geest. Alle drie heb je nodig in Aikido. Over het
algemeen wordt het laatste aspect het meest verwaarloosd. En juist de geest heb
je nodig voor het doorzien van de ander en voor het sturen van diens intentie.
Het juist oefenen
van het vinden van een suki bij de ander veronderstelt al dat men het eigen ego
heeft overwonnen.
Dat is echter niet
altijd in elke soort oefening goed te merken. Misschien kan ik het
verduidelijken met deze drie voorbeelden:
1. Aite beschikt
over een jo, begint vanuit hidari mae en valt aan met chudan tsuki . Als Shite
naar rechts ontwijkt ziet hij de suki vallen aan de linkerflank van Aite.
Ontwijkt Shite naar links dan ziet hij de suki vallen aan de rechterzijde van
Aite (o.m. borstkast, keel). Hij kan die zijde desgewenst aanvallen met
bijvoorbeeld tsuki.
Dit is een goede
oefening om te leren zien wat suki inhoudt, wanneer deze valt en hoe er mee om
te gaan.
2. Zelfde
situatie. Maar wanneer Shite na het bemerken van de suki bij Aite toeslaat
wordt zijn tegenaanval door Aite gepareerd en valt deze op zijn beurt de nu
ontstane suki van Shite aan.
Dit leert je dat
de suki er slechts voor een moment kan zijn en ook weer afgeschermd kan worden.
Het kan ook een list van Aite zijn om een aanval uit te lokken. Elke aanval kan
een suki doen ontstaan.
3. Zelfde
situatie. Zelfde afwisseling van aanval en verdediging. Shite pareert nu de
aanval van Aite en valt op zijn beurt weer aan. Dit keer heeft Aite geen
verweer meer.
In de meeste beginners-oefeningen
ligt zowel de uitwisseling van aanval en verdediging als de finale stoot of
slag van te voren vast. De meest gemaakte fout is dat een van beide (of
allebei) steeds meer gaat ontwijken en als gevolg daarvan steeds sneller en
harder moet toeslaan/afweren om de ander bij te houden. Door dit te doen laat
men een suki bij zichzelf vallen.
De complexere
varianten waarbij Aite en Shite met elkaar versmelten (awase) en meerdere keren
achtereen aanval en verdediging afwisselen zijn dan in feite niet mogelijk. Men
creeert iedere keer een omstandigheid die vergelijkbaar is met de hierboven
genoemde derde situatie.
In het oefenen
van ongewapende technieken ontstaat op soortgelijke wijze een suki bij Aite
indien deze een overname forceert of onnodig probeert toe te slaan terwijl
Shite de techniek inzet. Dit wordt vaak genegeerd en sommigen menen zelfs dat
als het Aite lukt om Shite naar de grond te krijgen er per definitie sprake is
van een geslaagde overname. “De winnaar heeft altijd gelijk” hoorde ik onlangs
iemand nog beweren. Misschien is dat wel zo in een Judo-wedstrijd, maar in Budo
en zeker in Aikido weegt het bewust zijn van de suki bij jezelf net zo zwaar
als het bewust zijn van de suki bij de ander. Dat je er mee weg komt omdat je
partner uit onervarenheid niet goed weet hoe hier mee om te gaan, maakt niet
dat je op een zinvolle manier een overname hebt gedaan. In feite leer je jezelf
je eigen suki te negeren en dat betekent niets anders dan dat je jezelf voor de
gek houdt.
Overname
technieken worden voor beide beoefenaars pas zinvol als;
1. de techniek
begrepen en beheerst wordt.
2. men weet hoe
men op een Aiki manier de techniek kan overnemen.
3. men beseft
waar de eigen suki valt en waar die van de ander.
Tom Verhoeven
Auvergne, lente
2012
Geen opmerkingen:
Een reactie posten