O Sensei leerde zijn leerlingen om beslist
niet naar de tegenstander te kijken wanneer ze aangevallen werden, niet naar
het zwaard dat hij vasthield, niet naar de handen en vooral niet naar de ogen. In
al deze gevallen kan de tegenstander je ki verstoren. Net als de meeste
klassieke scholen (ryuha) in krijgskunst benadrukte O Sensei dat je moest
kijken alsof je naar een berg in de verte keek.
Toch zijn er ook scholen geweest die hun
leerlingen juist aanbevolen om naar de ogen van de tegenstander te kijken. De
ogen vertellen veel over de gemoedstoestand van de tegenstander. Bij iemand die
kalm en onverstoorbaar is lijkt het oog uit drie delen te bestaan. De donkere iris
met aan weerszijden het wit van het oog. Maar bij iemand die angstig, onrustig
of vermoeid is is vaak ook onder of boven de iris wit te zien. Sanpaku duidt op
drie (san) keer wit (paku). Je zou het eens voor de spiegel kunnen oefenen. Je
geestesgesteldheid heeft invloed op je lichaamshouding, als je angstig en terughoudend
bent dan deins je een beetje terug. Hierdoor is er meer wit boven in het oog te
zien. Bij een neerslachtige houding zakt het hoofd juist naar beneden, daardoor
zie je meer wit onder in het oog.. Door op die manier het lichaam van de
tegenstander te lezen biedt dit je al een voorsprong.
O Sensei was geen voorstander hiervan, omdat
de tegenstander dit ook als list kan toepassen. Hij benadrukte dat de aikidoka
een veel directere, spontane en oprechte Aiki-connectie moest maken.
 |
| President John F. Kennedy met Sanpaku ogen |
De grondlegger van de macrobiotiek, Yukikazu
Sakurazawa (1893 – 1966), probeerde dit idee van Sanpaku toe te passen bij het
stellen van medische diagnoses.
Zo merkte hij in 1963 op dat toenmalig
president John F. Kennedy in ernstig gevaar was vanwege diens Sanpaku conditie.
Korte tijd later was er de aanslag op de president. Sindsdien is het idee van
Sanpaku ogen een geheel eigen leven gaan leiden. Van een mogelijk moment van
psychische zwakte werd het een indicatie voor een fysiek mankement, een manier
om voorspellingen te doen over iemands levensduur tot het idee dat het om
dodende ogen (in het boek Sanpaku van de Vlaamse auteur Jeff Geeraerts) zou
gaan.
Vaak wordt het amerikaanse dollarbiljet
aangehaald. Daarop staat een afbeelding van het “alziend oog” op een pyramide. Het
is een verwijzing naar de maconnieke achtergrond van de grondleggers van de
Verenigde Staten. Ook dit oog zou een sanpaku oog zijn en hier worden
vervolgens allerlei vage conclusies aan verbonden.
Feit is wel dat vrouwen die een man met
Sanpaku ogen aankijken als buitengewoon verleidelijk worden ervaren. In de fotografie geldt het als een klassieke pose.
 |
| Filmactrice Marion Davies (1897 - 1961) |
Yukikazu Sakurazawa kende Ueshiba Morihei O
Sensei persoonlijk en zou zich bij het ontwikkelen van de macrobiotiek hebben
laten inspireren door het voedsel patroon van O Sensei en door de gewassen die
O Sensei verbouwde in zijn Aiki-En (Aiki – tuin).
 |
| George Ohsawa |
Gedurende zijn verblijf in Frankrijk veranderde
Yukikazu Sakurazawa zijn naam in Georges Ohsawa. Hij ontleende de naam aan het
gebruikelijke Franse antwoord op de vraag “hoe gaat het?”; “Oh, ca va”.
Tom Verhoeven
Auvergne, winter 2012
Geen opmerkingen:
Een reactie posten