Pagina's

dinsdag 3 januari 2012

Katame Waza


Alle grote kunsten hebben een kleine basis. Aikido vormt daar geen uitzondering op. De belangrijkste technieken van Aikido zijn gebaseerd op vijf vormen van katame waza en vijf vormen van nage waza.
Het woord katame waza is te vertalen met controle technieken, technieken om iemand vast te houden. We spreken ook wel van kansetsu waza, technieken om de gewrichten te manipuleren. Opvallend is dat de katame waza van Aikido geen enkele verwantschap vertonen met de katame waza van Judo of met houdgrepen in worstelen.  Dit heeft een historische oorzaak. De katame waza van Aikido komen voort uit de vaardigheden van de samurai om iemand te ontwapenen en om iemand naar de grond te brengen en hem lang genoeg onder controle te houden om een zwaard of mes te trekken of om hem vast te kunnen binden. De katame waza van Judo daarentegen zijn een moderne ontwikkeling bedoeld om van iemand te winnen in een sportieve wedstrijd.
Er zijn vele variaties mogelijk op de basis katame waza. Soms verandert de techniek door de manier van aanvallen door aite.
In Aikido zijn er drie posities waarin de techniek uitgevoerd kan worden: Beide partners zitten; suwari waza. Een partner zit, een staat; hanmi handachi waza. En beiden staan; tachi waza. Alle technieken worden zowel links als rechts geoefend. En alle technieken kennen de mogelijkheid om uitgevoerd te worden terwijl men naar voren beweegt (omote) en terwijl men naar achter beweegt.  

De vijf katame waza van Aikido worden ook wel de gokyo genoemd (ook Judo kent zijn gokyo). Kyo is te vertalen met les of principe. Daarvoor komt een getal te staan, het woord dai is vergelijkbaar met onze vervoeging van getallen; een – eerste, twee – tweede, etc. Ikkyo kan vertaald worden met les een. Dai Ikkyo betekent eerste les.
Dit zijn de vijf katame waza van Aikido:

Dai Ikkyo
De omschrijving van de techniek luidt; ude osae, het vastpakken van de onderarm. De arm wordt gebruikt om aite naar de grond te brengen en om hem daar even te houden.   
O Sensei met de Franse Aikido leraar Andre Nocquet; dai ikkyo

Dai Nikyo
De omschrijving van de techniek luidt; kote mawashi, het draaien van de middenhand. Een techniek om met enig beleid en met subtiliteit uit te voeren. Te hard of te grof ingezet kan dit een techniek zijn die langdurige blessures teweeg brengt. Een snelle uitvoering van de techniek, zoals getoond op de foto, vergt ook een snelle ukemi van aite. Indien deze daar niet toe in staat is of onbekend is met de hiervoor nodige ukemi dan kan de techniek buitengewoon pijnlijk zijn.
Een indicatie dat de techniek goed is uitgevoerd is niet alleen dat het pijnlijk aanvoelt, maar vooral ook dat de pijn als shite loslaat vrijwel meteen verdwijnt. Pijnlijke armen of blauwe plekken achteraf duiden er op dat men geoefend heeft met iemand die de techniek nog niet beheerst.  
Dit is geen techniek voor kinderen. Om dat zij nog in de groei zijn kan deze techniek nadelige gevolgen hebben voor hun ontwikkeling. 
Auteur met dynamische uitvoering van dai nikyo

Dai Sankyo
De omschrijving van de techniek luidt; kote hineri, het schroeven van de middenhand. Een pijnlijke techniek om iemand in beweging te krijgen en naar de grond te krijgen.
Ook deze techniek is niet geschikt voor kinderen.
Morihiro Saito shihan; dai sankyo

Dai Yonkyo
De omschrijving van de techniek luidt; tekubi osae, het vastpakken van de pols. Hier wordt een drukpunt gebruikt om iemand naar de grond te brengen. De techniek is vergelijkbaar met de manier waarop men een bokken vasthoudt en er een rechte slag mee maakt.
Geen techniek voor kinderen.
Goze Shioda sensei; dai yonkyo

Dai Gokyo
De omschrijving van de techniek luidt; ude nobashi, het overstrekken van de arm. Ook dit is een techniek die met enige voorzichtigheid geoefend moet worden. De overstrekking van de arm kan blessures aan met name het ellebooggewricht opleveren. In de meeste dojo wordt de overstrekking dan ook achterwege gelaten en wordt direct overgegaan tot de eindklem.
Geen techniek voor kinderen.

Tom Verhoeven

Auvergne,  winter 2012

Geen opmerkingen:

Een reactie posten